POR QUE


ISTO NON É UN LIBRO. Se o fose, levaría ese título. O prólogo e a sinopse serían estes:

“ISTO NON É UN LIBRO por dous motivos, fundamentalmente:
Primeiro, porque nunca pretendeu selo. Ningún dos textos se escribiu pensando na posible publicación. Se chegaron ata aquí, foi grazas ós empurróns de persoas que os leron e que me queren ben. Algúns foron rescatados do fondo da hucha; outros, aínda fumean. Hainos que saíron directamente do corazón; tamén os hai feitos por encarga cerebral. Todos, de escasas palabras; pero de longa elaboración. E segundo, porque estrutura, contidos, prosa e poesía enceréllanse adrede coa humilde intención de sorprender ó lector. Confío na súa boa vontade para deixarse levar”.

“Isto non é un libro. É un feixe de faíscas con formas caprichosas de poemas, relatiños ou ocorrencias, amarradas por unha fráxil trenza de palabra, sentir e vida. Nas mans do lector queda a decisión de outorgarlles ou non a liberdade”.

26 oct 2019

ÚLTIMA VONTADE / ÚLTIMA VOLUNTAD



Cunha folla de xornal atrasado, constrúe un veleiro. Despois, acomoda a súa alma no interior, entre algodóns. Bota o barco e empúxao sobre o mar con refachos de alento. O seu corpo murcho vaise derrubando na area, paseniño, á velocidade do navío.

(Imaxe procedente de internet)

Con una hoja de periódico atrasado, construye un velero. Luego, acomoda su alma en el interior, entre algodones. Bota el barco y lo empuja sobre el mar con ráfagas de aliento. Su cuerpo marchito se va desplomando en la arena, lentamente, a la velocidad del navío.



13 oct 2019

O MONICREQUEIRO / EL TITIRITERO




(Imaxe procedente de internet)

Atrae á rapazada cantando ripios e repartindo pastillas de xabón perfumado, que saca dunha caixa con rodas. Cando consegue un número respectable de público, desprega o teatriño de monicreques e, manipulando maxistralmente a marioneta dun lobo, fascínaos cunha historia fantástica. Durante a actuación, pide un voluntario como axudante. É doado: deberá ocultarse ó seu carón detrás do escenario e só terá que berrar ou chorar cando el llo indique coa súa man libre. Se algún adulto se achega, desmonta a trangallada a escape e desaparece. Os nenos quedan alucinados. Menos un, que segue pálido e suspirando.




Atrae a la chavalería cantando ripios y repartiendo pastillas de jabón perfumado, que saca de una caja con ruedas. Cuando consigue un número respetable de público, despliega el guiñol y, manipulando magistralmente la marioneta de un lobo, los embelesa con una historia fantástica. Durante la actuación, pide un voluntario como ayudante. Es fácil: deberá ocultarse a su lado detrás del escenario y solo tendrá que gritar o llorar cuando él se lo indique con su mano libre. Si algún adulto se acerca, desmonta el tinglado a escape y desaparece. Los niños quedan alucinados. Menos uno, que sigue pálido y sollozando.
                                                                                     
                                                                               ( Creado para La copa de ENTC)



23 sept 2019

SEN CACHELOS / SIN CACHELOS



Decidiu combater a fame fabricando pratos de madeira económicos. Os días de feira, pecha o taller e, camuflado, deambula entre as mesas, onde centos de comensais atacan con escarvadentes ó exquisito cefalópodo. Sixilosamente, recolle pratos baleiros enzoufados de aceite que, despois de ben lambidos, venderá como novos.



                                     Imaxe procedente de internet






Decidió combatir el hambre fabricando platos de madera económicos. Los días de feria, cierra el taller y, camuflado, deambula entre las mesas, donde cientos de comensales atacan con palillo al exquisito cefalópodo. Sigilosamente, recoge platos vacíos pringados de aceite que, después de bien lamidos, venderá como nuevos.


8 sept 2019

AVÓS / ABUELOS


(Imaxe procedente de internet)
As vacacións 
serán só para os netos...
A avoa treme.




Las vacaciones
serán para los nietos...
La abuela tiembla.





(Imaxe procedente de internet)



Sen xubilados
supervisando as obras.
Aturan netos.





No hay jubilados
contemplando las obras.
Aguantan nietos.

7 sept 2019

MESA DE OPERACIÓNS / MESA DE OPERACIONES



(Imaxe procedente de internet)



O seu débil corazón deixou de latexar. Non se puido facer máis; o doutor tivo que elixir entre a vida da paciente ou recuperar en perfectas condicións o obxecto que tragara. A familia agradeceu o esforzo, era unha xoia moi valiosa.



Su débil corazón dejó de latir. No se pudo hacer más; el doctor hubo de elegir entre la vida de la paciente o recuperar en perfectas condiciones el objeto que había tragado. La familia agradeció el esfuerzo, era una joya muy valiosa.




2 sept 2019

PREVESE MARUSÍA / SE PREVÉ MAREJADA


                                           
María sorprende a Rafael con dúas entradas para a última de Torrente. Pero ó final, a muller indisponse e ten que ir só. 

Acomódase deixando libre a butaca do corredor, a que elixiría ela. A media proxección, alguén ocupa o asento baleiro. Minutos despois, rózalle unha perna. El interprétao como barra libre e, sen quitar a vista da pantalla, investiga coa man: a compañía ten saia curta. A dona da faldra facilítalle a abordaxe afrouxando pernas e botóns. A película cambia axiña de xénero e escenario; menos mal que é na última fila. 

O fin e a luz chegan demasiado pronto. Rafael permanece no asento, concentrado en devolver a certo órgano a súa posición discreta. María desaparece.

(Imaxe procedente de internet)
            
María sorprende a Rafael con dos entradas para la última de Torrente. Pero al final, la mujer se indispone y tiene que ir solo.

Se acomoda dejando libre la butaca del pasillo, la que hubiera elegido ella. A media proyección, alguien ocupa el asiento vacío. Minutos después, le roza una pierna. Él lo interpreta como barra libre y, sin quitar la vista de la pantalla, investiga con la mano: la compañía tiene falda corta. Su dueña le facilita el abordaje aflojando piernas y botones. La película cambia enseguida de género y escenario; menos mal que es en la última fila.

El fin y la luz llegan demasiado pronto. Rafael permanece en el asiento, concentrado en devolver a cierto órgano su posición discreta. María desaparece.


28 ago 2019

INTERESE FARMACÉUTICO / INTERÉS FARMACÉUTICO



En vista do baixo consumo de cremas protectoras, planean multiplicar os buratos na capa de ozono.





(Imaxe procedente de internet)


Ante el bajo consumo de cremas protectoras, planean multiplicar los agujeros en la capa de ozono.







27 ago 2019

O MUIÑEIRO / EL MOLINERO



Manuel non tivo máis nana có son do rodicio, nin perfume infantil distinto do recendo a fariña fresca. Criouse á sombra da friaxe. Escusou agardar pola vellez para ver o cabelo tinguido de branco ou saber o que é a reuma. Seus pais moeron arreo, loitaron para que o fillo tivese un futuro. Pero de nada valeron os estudos e distintos intentos profesionais: Manuel levaba o muíño no sangue e nunca se deu desintoxicado de tal dependencia. Herdou o oficio sen remedio. E quedou solteiro porque as mulleres que roldou celábanse da auga do caneiro. Cando as pernas deixaron de mantelo en pé e a cabeza se esqueceu de rexer, as moas de pedra non deron máis voltas. Pouco tardou en finar. De tódalas historias que meu avó me contaba, ningunha lembro tan ben coma esta.

Hoxe, buscando cogomelos, atopei o muíño. Coa axuda dun pau e a navalla, fun abrindo camiño entre as silvas que o camuflan. A porta atrancada impediume o acceso, pero puiden axexar por un burato. Xuro que o muíño andaba, producindo un monótono xemido que me estarreceu. Cando dei comprobado que polo inferno non entraba unha pinga de auga, fuxín o máis lixeiro posible, obviando o tremor das pernas.


(Imaxe procedente de internet)


Manuel no tuvo más nana que el son del rodezno, ni perfume infantil distinto del aroma a harina fresca. Se crió a la sombra del frío húmedo. No precisó esperar por la vejez para ver el cabello teñido de blanco o saber lo que es el reuma. Sus padres molieron a destajo, lucharon para que el hijo tuviera un futuro. Pero de nada valieron los estudios y distintos intentos profesionales: Manuel llevaba el molino en la sangre y nunca pudo desintoxicarse de tal dependencia. Heredó el oficio sin remedio. Y quedó soltero porque las mujeres que rondó se celaban del agua del caño. Cuando las piernas dejaron de mantenerlo en pie y la cabeza se olvidó de regir, las muelas de piedra no dieron más vueltas. Poco tardó en fallecer. De todas las historias que mi abuelo me contaba, ninguna recuerdo tan bien como esta.  

Hoy, buscando setas, encontré el molino. Con la ayuda de la navaja y un palo, fui abriendo camino entre las zarzas que lo camuflan. La puerta atrancada me impidió el acceso, pero pude acechar por un agujero. Juro que el molino andaba, produciendo un monótono gemido que me estremeció. Cuando logré comprobar que por el bocín no entraba una gota de agua, huí lo más ligero posible, obviando el temblor de las piernas.


26 ago 2019

SOIDADE / SOLEDAD



(Imaxe procedente de internet)



Goza de boa saúde, pero visita seguido ó seu médico queixándose de dores varias e novas. O doutor xa non sabe que máis receitarlle. Ela non toma nada; acumula os medicamentos, repartidos por toda a casa. Fanlle tanta compañía… Sabe que, se algún día os precisa, aí estarán.







Disfruta de buena salud, pero visita a su médico continuamente quejándose de dolores varios y nuevos. El doctor ya no sabe qué más recetarle. Ella no toma nada; acumula los medicamentos, repartidos por toda la casa. Le hacen tanta compañía… Sabe que, si algún día los necesita, ahí estarán.



24 ago 2019

LOBO VELLO / LOBO VIEJO




(Imaxe procedente de internet)
Puxo cairos postizos. Volverá desgarrar presas novas.





Puso caninos postizos. Volverá a desgarrar presas jóvenes.





1 ago 2019

BALCONADAS



Como ganador do último certame de pintura, propóñenme que forme parte do xurado da convocatoria actual. Acepto encantado, sobre todo pola satisfacción de retornar a Betanzos. Cada verán, o centro histórico da acolledora cidade convértese durante cinco ou seis semanas en pinacoteca ó aire libre; dos seus balcóns penden verdadeiras xoias con formidables dimensións, sen marco nin bastidor, para gozo regalado de veciños e visitantes.

Despois de tres días na localidade e de varios paseos polas rúas engalanadas con pinturas ó vento, os meus principios obríganme a comunicar á entidade organizadora que, por motivos persoais, debo deixalo. Marcho, fuxo quizais. A razón é que non consigo observar as obras coa atención debida: os meus pés e os meus ollos diríxense sempre ó mesmo punto, o balcón do lenzo número 11, no que ondeou o meu; pero eu só percibo unha muller asomada e un intenso ulido a mar.

Ó cabo dun mes, non sei se por erro ou deferencia, recibo un correo: “De maneira inexplicable, desapareceu a pintura número 11, favorita do público e do xurado polo seu realismo extremo. Prorrógase a exposición mentres tratamos de restituíla.”


(Imaxe procedente de internet)



Como ganador del último certamen de pintura, me proponen que forme parte del jurado de la convocatoria actual.  Acepto encantado, sobre todo por la satisfacción de regresar a Betanzos. Cada verano, el casco histórico de la acogedora ciudad se convierte durante cinco o seis semanas en pinacoteca al aire libre; de sus balcones penden verdaderas joyas con formidables dimensiones, sin marco ni bastidor, para disfrute regalado de vecinos y visitantes.

Después de tres días en la localidad y de varios paseos por las calles engalanadas con pinturas al viento, mis principios me obligan a comunicar a la entidad organizadora que, por motivos personales, debo dejarlo. Marcho, huyo quizás. La razón es que no consigo observar las obras con la atención debida: mis pies y mis ojos se dirigen siempre al mismo punto, en cuyo balcón ondeó mi lienzo y ahora lo hace el número 11; pero yo solo percibo una mujer asomada y un intenso olor a mar.

Al cabo de un mes, no sé si por error o deferencia, recibo un correo: “De manera inexplicable, ha desaparecido la pintura número 11, favorita del público y del jurado por su realismo extremo. Se prorroga la exposición mientras tratamos de restituirla.”




12 ene 2019

CACHELOS


                                                                                                 recitado



(Imaxe procedente de internet)
Convidáronme a xantar
cachelos cantos quixera.
Aceptei só por saber
cal era ese tal manxar.
Vaia chasco que levei
cando puxeron no prato
unhas patacas cocidas
¡e porriba sen pelar!





Me invitaron a almorzar
cachelos cuantos quisiera.
Acepté yo por saber
cual era ese tal manjar.
Menudo chasco llevé
cuando echaron en el plato
unas patatas cocidas
¡y... encima sin pelar!




11 ene 2019

MERCADOTECNIA EFICAZ


O armario onde acababa de encerrar á súa boneca empezou a renxer. As portas pandearon un chisco pouco antes de saír voando rebentadas pola explosión. A cama quedou cuberta con estelas e anacos de látex. Unha das achas de madeira resultou letal. O home pasou dun sono pracenteiro a outro eterno polo mesmo prezo. 


Ó fabricante do dispositivo obrigárono a advertir no manual de instrucións que, debido á  claustrofobia sufrida por algunhas mozas, poderíase activar automaticamente o mecanismo de inchado infinito. Os pedidos, sempre a través de internet e con embalaxe discreta, aumentaron segundo o previsto.

(Imaxe procedente de internet)

El armario donde acababa de encerrar a su muñeca empezó a crujir. Las puertas pandearon algo poco antes de salir volando reventadas por la explosión. La cama quedó cubierta con astillas y trozos de látex. Una de las esquirlas de madera resultó letal. El hombre pasó de un sueño placentero a otro eterno por el mismo precio. 

Al fabricante del artilugio lo obligaron a advertir en el manual de instrucciones que, debido a la claustrofobia sufrida por algunas chicas, se podría activar automáticamente el mecanismo de hinchado infinito. Los pedidos, siempre a través de internet y con embalaje discreto, aumentaron según lo previsto.


9 ene 2019

MANADA



(Imaxe procedente de internet)




Xa non é nova:
atraparon  un lobo 
de raza humana.





                                                No es novedad:
                                                            atraparon a un lobo
                                                                         de raza humana.


23 oct 2018

CALCULADORA



(Imaxe procedente de internet)
Cada infidelidade cóntalla á súa muller con todo luxo de detalles. Ela simula enfado, pero non se aflixe; sabe que será tamén honesto coas outras e que pouco lle durarán. Cando volva rendido, aí estará facendo de paciente esposa para consolalo e… cobrarlle o favor.




Cada infidelidad se la cuenta a su mujer con todo lujo de detalles. Ella simula enfado, pero no se aflige; sabe que será igualmente honesto con las otras y que poco le durarán. Cuando vuelva rendido, ahí estará haciendo de paciente esposa para consolarlo y… cobrarle el favor.




26 may 2018

NON É CONTO / NO ES CUENTO


Rosa fai honor ao seu nome: non hai moza máis vizosa e admirada na aldea, aínda que dane cando pica coas súas palabras espidas.

Desde hai unhas semanas, non é a mesma, está pálida. A progresiva mingua de peso e o deterioro físico son evidentes. Os veciños especulan; os médicos non atopan xustificación razoable a tal decaemento. Seus pais, preocupados, aprémana con preguntas que ela non sabe responder. Só o avó intúe o que realmente sucede. Nunha sobremesa, ármase de valor e cóntao. A familia repróchalle que veña con lendas de vello en momentos tan delicados. Desgustado, xura que el poñerá remedio. 
Algo antes da medianoite, sae con sixilo da casa, disfrazado para que a neta non o recoñeza. Nun cruzamento de camiños, espéraa. Non tarda en percibir sons de campaíña, rezos fúnebres e cheiro a cera queimada: a Santa Compaña acércase. Á fronte desta comitiva de ánimas, Rosa fai de Estadea portando unha gran cruz e un caldeiro de auga bendita, que el lle arrebata con decisión.

A moza mellora con rapidez. Por fortuna, non lembra absolutamente nada das súas peregrinacións nocturnas. O avó vaise apagando pouco a pouco. 

                                        (Imaxe procedente de internet)

Rosa hace honor a su nombre: no hay moza más lozana y admirada en la aldea, aunque dañe cuando pincha con sus palabras desnudas.

Desde hace unas semanas, no es la misma, está pálida. La progresiva merma de peso y el deterioro físico son evidentes. Los vecinos especulan; los médicos no encuentran justificación razonable a tal decaimiento. Sus padres, preocupados, la atosigan con preguntas que ella no sabe responder. Solo el abuelo intuye lo que verdaderamente sucede. En una sobremesa, se arma de valor y lo cuenta. La familia le reprocha que venga con leyendas de viejo en momentos tan delicados. Disgustado, jura que él pondrá remedio. 

Algo antes de medianoche, sale sigiloso de la casa, disfrazado para que la nieta no lo reconozca. En un cruce de caminos, la espera. No tarda en percibir tañidos de campanilla, rezos fúnebres y olor a cera quemada: la Santa Compaña se acerca. Al frente de esta comitiva de ánimas, Rosa hace de Estadea portando una gran cruz y un cubo de agua bendita, que él le arrebata con decisión.


19 may 2018

ASOMBRADO


Resignárase á súa presenza, a calquera hora do día ou da noite, con luz ou sen ela. Soportaba dignamente o  alcume de  Malasombra. Os nenos do barrio xogaban a pisarlla, mesmo con chuvia. Sempre o seguía unha  caterva de raparigos que competían por uns centímetros de sombra andante. Isto chegou a angustialo, tanto que restrinxiu as saídas. Se era imprescindible ausentarse da casa, facíao polo garaxe e no coche. Cando algún asunto o obrigaba a pisar a rúa, corría como un galgo para non ser alcanzado. 

Hoxe ocorre algo insólito. Na súa fuxida desesperada, cargando angurias e paraugas, vira a cabeza para ver a que distancia veñen os seus perseguidores; estráñase de que ninguén o siga. Minora o paso e continúa camiñando, sen esquecer a cautela. De súpeto, descobre que a súa sombra perenne desapareceu. Respira aliviado. 

Pouco lle dura a alegría. Pola embocadura dunha rúa, avanza cara a el a silueta negra e  hipnótica dunha nena, cos pés apuntando en dirección contraria á marcha. Parece un adhesivo na parede, feita de dúas pezas pegadas pola cintura; cada metade, con orientación oposta. Ó tentar fuxir, un  tropel de rapaces inmobilízao.




(Imaxe procedente de internet)

Se había resignado a su presencia, a cualquier hora del día o de la noche, con luz o sin ella. Soportaba dignamente el mote de Malasombra. Los niños del barrio jugaban a pisoteársela, incluso con lluvia. Siempre lo seguía una caterva de muchachos que competían por unos centímetros de sombra andante. Esto llegó a agobiarlo, tanto que restringió las salidas. Si era imprescindible ausentarse de casa, lo hacía por el garaje y en coche. Cuando algún asunto lo obligaba a pisar la calle, corría como un galgo para no ser alcanzado. 

Hoy ocurre algo insólito. En su fuga desesperada, cargando angustia y paraguas, gira la cabeza para ver a qué distancia vienen sus perseguidores; se extraña de que nadie lo siga. Aminora el paso y continúa caminando sin bajar la guardia. De repente, descubre que su sombra perenne ha desaparecido. Respira aliviado. 

Poco le dura la alegría. Por una bocacalle, avanza hacia él la silueta negra e hipnótica de una niña, cuyos pies apuntan en dirección contraria a la marcha. Parece una pegatina en la pared, hecha de dos piezas pegadas por la cintura; cada mitad, con orientación opuesta. Al intentar huir, un tropel de chavales lo inmoviliza.

                                                                                                              Texto creado para ENTC

23 mar 2018

LEALDADE EQUINA / LEALTAD EQUINA



Severino alardeaba de ser o único veciño motorizado: posuía cabalo. Tanto confiaba nel que ata podía cabalgar durmido.   

Unha noite negra, ante un obstáculo imprevisto, o animal caeu malferido. Severino espertou no chan.   

Sempre repetía que o corcel amortecera o impacto do seu dono coa propia vida.






(Imaxe procedente de internet)




Severino alardeaba de ser el único vecino motorizado: poseía caballo. Tanto confiaba en él que hasta podía cabalgar dormido.

Una noche negra, ante un obstáculo imprevisto, el animal cayó malherido. Severino despertó en el suelo. 

Siempre repetía que el corcel había amortiguado el impacto de su dueño con la propia vida. 

8 mar 2018

PORTA/ PUERTA


(Imaxe procedente de internet)
    
         Porta pechada. 
                  Nalgures haberá
                             outras abertas. 


 

              

   Puerta cerrada.
   En algún sitio habrá
   otras abiertas.






4 mar 2018

A CAPRICHO



Corren os parvuliños cara os seus familiares cunha lámina na man. A miña filla non aparece. Entro preocupada. Chora nun recuncho da aula. A profesora explícame que non quere levar o seu cadro para a casa porque non lle permitiu enzoufalo de vermello, coma sempre. A pintura é fermosa: unha árbore entre casiñas fumarentas baixo o ceo estrelado. Marcho coa cativa e o seu portafolios no colo. Cando chegamos ó piso, saco o debuxo para eloxialo diante do pai. Ambos os dous quedamos atónitos: da boca de morcegos, paxaros horrendos e gatos, caen pingas encarnadas; as chemineas son agora cruces ornando nichos grises, e a árbore, unha enorme man ensanguentada; enriba dela, aínda gotexa unha soga pendurada da lúa chea. A miña nena sorrí. 





(Imaxe editada dunha procedente de internet)

Corren los parvulitos hacia sus familiares con una lámina en la mano. Mi hija no aparece. Entro preocupada. Llora en un rincón del aula. La profesora me explica que no quiere llevar su cuadro a casa porque no le ha permitido embadurnarlo de rojo, como siempre. La pintura es hermosa: un árbol entre casitas humeantes bajo el cielo estrellado. Marcho con la pequeña y su portafolios en brazos. Cuando llegamos al piso, saco el dibujo para alabarlo ante su padre. Ambos quedamos atónitos: de la boca de murciélagos, pajarracos y gatos, caen gotas encarnadas; las chimeneas son ahora cruces ornando nichos grises, y el árbol, una enorme mano ensangrentada; sobre ella, todavía gotea una soga pendida de la luna llena. Mi niña sonríe.